અયોધ્યા, હનુમાનગઢી,  નું મહત્વ
ભગવાન શ્રી રામના દર્શન કરતા પહેલા હનુમાનજીની પરવાનગી શા માટે જરૂરી છે?
હનુમાનગઢી એટલે હનુમાનજીનું ઘર.  આ અયોધ્યાનું સૌથી પ્રખ્યાત હનુમાનજી મંદિર છે.  અહીં બાલ હનુમાનની 6 ઈંચની પ્રતિમા છે.  હનુમાનગઢી એક ટેકરા પર આવેલું છે.
મુખ્ય મંદિરમાં માતા અંજની સાથે બાલ હનુમાનજી ની પ્રતિમા પણ છે.  મંદિરના પરિસરમાં માતા અંજની અને બાળ હનુમાનજી ની બીજી પ્રતિમા છે જેમાં હનુમાન માતા અંજનીના ખોળામાં બાળક તરીકે સૂતેલા છે.  મંદિરની દિવાલો પર હનુમાન ચાલીસાના ચતુષ્કોણ કોતરેલા છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે હનુમાનજી અહીં એક ગુફામાં રહે છે.તેઓ અહીં રહીને રામજન્મભૂમિ અને રામકોટની રક્ષા કરે છે.  એવું કહેવાય છે કે ભગવાન રામ પોતે હનુમાનની ભક્તિથી પ્રસન્ન થયા હતા અને કહ્યું હતું કે જે પણ ભક્ત તેમના (ભગવાન રામના) દર્શન માટે અયોધ્યા આવે છે તેણે પહેલા હનુમાનના દર્શન કરવા અને તેમની પૂજા કરવી પડશે.
આજે પણ સંકટમોચનનો જન્મદિવસ  મધ્યરાત્રિએ ઉજવવામાં આવે છે.  પવિત્ર નગરી અયોધ્યામાં લોકોએ સરયૂ નદીમાં પોતાના પાપ ધોવા પહેલા ભગવાન હનુમાનની પરવાનગી લેવી પડે છે.

  રામ પ્રત્યેની તેમની વિશિષ્ટ ભક્તિને કારણે, હનુમાનજી  લોકોના ભગવાન બન્યા કારણ કે લોકો  આધ્યાત્મિક ધ્યેય રામના આશીર્વાદ મેળવવા અને રામના સેવક બનવાનું છે.
હનુમાનજીએ તેમના ભગવાન શ્રી રામના સેવક અને રક્ષકની ભૂમિકા ભજવી હોવાથી અને આપણે બધા જાણીએ છીએ કે રક્ષકની પરવાનગી વિના ગુરુને મળવું શક્ય નથી.

તેથી ભગવાન રામના દર્શન કરતા પહેલા હનુમાનના દર્શન કરવાની પરંપરા છે.
રામભક્તો માને છે કે રામના દર્શન કરવા માટે હનુમાનજીની પરવાનગી જરૂરી છે.  તુલસીદાસની રચના રામચરિતમાનસના સુંદરકાંડમાં પણ વર્ણવેલ છે કે કેવી રીતે રામે હનુમાનને પોતાના સૌથી પ્રિય ગણાવ્યા છે.  આ જ કારણ છે કે રામની કૃપા મેળવવા માટે હનુમાનની ભક્તિને વિશેષ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે.
  અહીં હનુમાનજીની મૂર્તિ મજબૂત અને લાલ રંગની છે.

આ મંદિરમાં હનુમાનજીનું મુખ દક્ષિણ તરફ છે.  એવું માનવામાં આવે છે કે અહીંયા દર્શન કરીને હનુમાનજીને લાલ વસ્ત્ર અર્પણ કરવાથી ગ્રહો શાંત થાય છે અને જીવનમાં સફળતા અને સમૃદ્ધિ મળે છે.  આ હનુમાનજીનું સાબિત આસન છે.

એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યારે ભગવાન રામ લંકા જીતીને અયોધ્યા પરત ફર્યા હતા.
તેથી તેણે આ સ્થાન પોતાના પ્રિય ભક્ત હનુમાનને રહેવા માટે આપ્યું.  અયોધ્યામાં દર્શન માટે આવનાર કોઈપણ ભક્તે પહેલા હનુમાનજીની પૂજા કરવી પડશે એવો અધિકાર પણ આપવામાં આવ્યો છે.

જય જય શ્રી રામ