💮जीवन में चार का महत्व 💮

‎Prem Bansal‎ 

💮जीवन में चार का महत्व 💮

१. चार बातों को याद रखे :-
*बड़े बूढ़ो का आदर करना,
*छोटों की रक्षा करना एवं उनपर स्नेह करना, *बुद्धिमानो से सलाह लेना और
*मूर्खो के साथ कभी न उलझना !

2. चार चीजें पहले दुर्बल दिखती है परन्तु परवाह न करने पर बढ़कर दुःख का कारण बनती है :-
*अग्नि,
*रोग,
*ऋण और
*पाप !

३. चार चीजो का सदा सेवन करना चाहिए :- *सत्संग,
*संतोष,
*दान और
*दया !

४. चार अवस्थाओ में आदमी बिगड़ता है :- *जवानी,
*धन,
*अधिकार और
*अविवेक !

५. चार चीजे मनुष्य को बड़े भाग्य से मिलते है :-
*भगवान को याद रखने की लगन,
*संतो की संगति,
*चरित्र की निर्मलता और
*उदारता !

६. चार गुण बहुत दुर्लभ है :-
*धन में पवित्रता,
*दान में विनय,
*वीरता में दया और
*अधिकार में निराभिमानता !

७. चार चीजो पर भरोसा मत करो :-
*बिना जीता हुआ मन,
*शत्रु की दोस्ती, प्रीति,
*स्वार्थी की खुशामद और
*बाजारू ज्योतिषियों की भविष्यवाणी !

८. चार चीजो पर भरोसा रखो :-
*सत्य,
*पुरुषार्थ,
*स्वार्थहीन और
*मित्र !

९. चार चीजे जाकर फिर नहीं लौटती :-
*मुह से निकली बात,
*कमान से निकला तीर,
*बीती हुई उम्र और
*मिटा हुआ ज्ञान !

१०. चार बातों को हमेशा याद रखे :-
* दूसरे के द्वारा हम पर किया गया उपकार,
*अपने द्वारा दूसरे पर किया गया -अपकार,
*मृत्यु और
*भगवान !

११. चार के संग से बचने की चेष्टा करे :- *नास्तिक,
*अन्याय का धन,
*पर(परायी) नारी और
*परनिन्दा !

१२. चार चीजो पर मनुष्य का बस नहीं *चलता :-
*जीवन,
*मरण,
*यश और अपयश !

१३. चार पर परिचय चार अवस्थाओं में मिलता है :-
*दरिद्रता में मित्र का,
*निर्धनता में स्त्री का,
*रण में शूरवीर का और
*मदनामी में बंधू-बान्धवो का !

१४. चार बातों में मनुष्य का कल्याण है :-
*वाणी के सयं में,
*अल्प निद्रा में,
*अल्प आहार में और
*एकांत के प्रभु स्मरण में !

१५. शुद्ध साधना के लिए चार बातो का पालन आवश्यक है :-
*भूख से कम खाना,
*लोक प्रतिष्ठा का त्याग,
*निर्धनता का स्वीकार और
*ईश्वर की इच्छा में संतोष !

१६. चार प्रकार के मनुष्य होते है :-
* मक्खीचूस – न आप खाय और न दुसरो को दे !
*कंजूस – आप तो खाय पर दुसरो को न दे !
*उदार – आप भी खाय और दूसरे को भी दे !
* दाता – आप न खाय और दूसरे को दे !
यदि हम लोग दाता नहीं बन सकते तो कम से कम उदार तो बनना ही चाहिए !

१७. मन के चार प्रकार है :-
*धर्म से विमुख जीव का मन मुर्दा है,
*पापी का मन रोगी है,
*लोभी तथा स्वार्थी का मन आलसी है
और
*भजन साधना में तत्पर मन स्वस्थ है !🍁

पोस्ट को शेयर करना मत भूलना मेरे दोस्तो।

વંદન ગુર્જર ભોમને, સંત શૂરા શણગાર; આ ધરતીની ધૂળમાં, અમૂલખ મોતી અપાર

દોહા
વંદન ગુર્જર ભોમને, સંત શૂરા શણગાર;
આ ધરતીની ધૂળમાં, અમૂલખ મોતી અપાર;
હૃદય જે હિન્દુસ્તાનનું, સપનાં જ્યાં સાકાર,
રાષ્ટ્રભક્તિનું ગાન કહું,
કહું મતિ અનુસાર.

ચોપાઈ
કથા સાંભળો જય ગુજરાતની;નવી સદીના સુપ્રભાતની.
॥ 1 ॥જે ગુજરાતની નાર છે નમણી;ધન્ય ધરા ગુજરાતની અમણી.
॥ 2 ॥પરાક્રમી પુરુષો જ્યાં પાક્યા;લડી લડી શત્રુ જ્યાં થાક્યા.
॥ 3 ॥અહીં કોઈ ના હિંમત હારે;અહીં ડૂબેલાને સૌ તારે.
॥ 4 ॥ગાંધીનું ગુજરાત ધન્ય હો;ઊગ્યું નવું પ્રભાત ધન્ય હો.
॥ 5 ॥પટેલ જ્યાં સરદાર ધન્ય હો;હિન્દના પહેરેદાર ધન્ય હો.
॥ 6 ॥ધન્ય સપૂતા આ શ્યામજી વર્મા;દેશદાઝ ગુંજે ઘરઘરમાં.
॥ 7 ॥રવિશંકર ને છેલ ધન્ય હો;જીવન-મરણનો ખેલ ધન્ય હો.
॥ 8 ॥જીવન જીવે સત આધારે;કદી ન યાચે અહીં વધારે
॥ 9 ॥પાપ પુણ્યનું પ્રથમ વિચારે;વાણી મધમીઠી જ ઉચ્ચારે.
॥ 10 ॥શુદ્ધ સ્નેહનાં ઝરણાં વહેતાં;ડાયરા ગૂંજી ગૂંજી કહેતા.
॥ 11 ॥વ્યાપક વિશ્વ સ્તરે ગુજરાતી;પરદુ:ખ કાજ મરે ગુજરાતી
॥ 12 ॥શાંત અને પ્રેમાળ સ્વભાવે;હસમુખા હેતાળ સ્વભાવે
॥ 13 ॥જાન જોખમે વચન નિભાવે;ગુજરાતી જગ આખું ધ્રુજાવે
॥ 14 ॥સાંભળે સૌને સાગરપેટો;મા ભારતનો નીડર જે બેટો.
॥ 15 ॥કલા કસબ ને સંતની ભૂમિ;ગુર્જર સત્યના પંથની ભૂમિ
॥ 16 ॥પાવાગઢ મહાકાળી ખમ્મા;ગબ્બર ગઢ અંબાજી ખમ્મા.
॥ 17 ॥ચોટીલે ચામુંડા ખમ્મા;આરાસુરે અંબા ખમ્મા.
॥ 18 ॥પ્રેમાનંદ ને દયાનંદ જ્યાં;નરસૈયો ને બ્રહ્માનંદ જ્યાં.
॥ 19 ॥સંતરામ નડિયાદે પરગટ;બજરંગ બાપા સંત છે સમરથ
॥ 20 ॥ડાડો મે’કો કરે જ્યાં સેવા;કચ્છનાં જેસલ તોરલ કેવાં.
॥ 21 ॥ડોંગરેજી ને સંત મોરારી;રમેશ ઓઝા ભગવત ભારી.
॥ 22 ॥વંદન આ ધરતીના સંતો;વંદન ભગવા ભેખ મહંતો.
॥ 23 ॥જ્ઞાન અને વિજ્ઞાનની ધરતી;ગુર્જર સ્વાભિમાનની ધરતી.
॥ 24 ॥શામ પિત્રોડાનું સંશોધન;દૂરભાષથી રણકે જીવન.
॥ 25 ॥વિક્રમભાઈ અજબ વિજ્ઞાની;હિન્દનું ગૌરવ ધીરુ અંબાણી.
॥ 26 ॥સફળ નાનજી કાળીદાસ જ્યાં,કચ્છના ખીમજી રામદાસ જ્યાં.
॥ 27 ॥મેઘાણીની માટી બોલે;કાન્ત કલાપી ભેદો ખોલે.
॥ 28 ॥સિદ્ધરાજ ને હેમચંદ્ર જ્યાં;જગડુશા ને દીપચંદ જ્યાં.
॥ 29 ॥નર્મદ તારી કલમ કટારી;કાગ કવિતા અલખ અટારી.
॥ 30 ॥ઉધાસ પંકજ ગઝલ સુણાવે;ભજન નારાયણ સ્વામી સુણાવે.
॥ 31 ॥પરવીન, પરેશ, સંજીવ, આશા;હિન્દી ફિલ્મને જાણે શ્વાસા.
॥ 32 ॥સૌથી મોટો દરિયો ગાજે;લોક સદા મહેમાન નવાજે.
॥ 33 ॥સૌથી ઝાઝું મીઠું પાકે;હીરામાં છે સૌથી આગે.
॥ 34 ॥એકતાલી છે અહીંયાં બંદર;ઈસબગુલમાં અવ્વલ નંબર
॥ 35 ॥મગફળીયોમાં એરંડામાં;કોઈ ન પહોંચે તેલીબીયાંમાં
॥ 36 ॥અવધૂત આ ગીરનારને વંદન;દત્ત અને દાતારને વંદન.
॥ 37 ॥જૈ જૈ જૈ ગુજરાતને વંદન;રજકણની તાકાતને વંદન.
॥ 38 ॥ચાલીસા ગુજરાત જે વાંચે;ધરતી બરકત આપે સાચે.
॥ 39 ॥‘સાંઈરામ’ બસ એટલું માંગે;રાષ્ટ્રપ્રેમની જ્યોતિ જાગે.
॥ 40 ॥દોહાપ્રેમ અમન શાંતિ સદા, નિત નિત શુભ સંદેશ;વસુંધરા ગુજરાતને વંદન હરહંમેશ.

મહેમદાવાદ

Navinchandra K Gohil

મહેમદાવાદ
મહેમદાવાદ ભારત દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલા ગુજરાત રાજ્યના ખેડા જિલ્લામાં આવેલા મહેમદાવાદ તાલુકાનું મુખ્ય મથક છે. એક અંદાજ મુજબ આશરે ૭૫,૦૦૦ની વસ્તી ધરાવતું શહેર છે. આ શહેર મહેમુદશાહ બાદશાહે વસાવ્યું હતું અને તેના નામ પરથી આ શહેરનું નામ મહેમુદાબાદ રાખવામાં આવેલું હતું, જે સમય જતાં અપભ્રંશ થઇને મહેમદાવાદ થઇ ગયું.શહેર મધ્યે એક મોટી વાવ બાદશાહે બનાવડાવી છે. આ ઉપરાંત દેશી ઢબથી બનાવેલું એરકન્ડીશનર, ભમ્મરીયો કૂવો તેમજ રોજા-રોજી દરગાહ જોવાલાયક સ્થળો છે.મહેમદાવાદ તાલુકા મથક હોવાને કારણે, સ્વાભાવિક જ અહીં પ્રાથમિક, માધ્યમિક, ઉચ્ચતર માધ્યમિક તેમ કુલ દસેક નિશાળો છે. ત્રણ મહાવિદ્યાલયો છે. અહીં મધ્યમ કક્ષાના વેપાર ધંધા વિકસ્યા છે. કોઇ મોટું ઔદ્યોગિક સંકુલ કે વિસ્તાર નથી. અમદાવાદ-મુંબઇ રેલ્વે લાઇન મહેમદાવાદથી પસાર થાય છે. એક વાતનું ગૌરવ બધા મહેમદવાદવાસીઓ લે છે કે આ શહેર પ્રદુષણ મુક્ત હોવાથી રહેવાલાયક છે.
મહેમદાવાદનું ખરું નામ મહમૂદાબાદ. અમદાવાદના સુલતાન મહમૂદ બેગડાએ, વાત્રક નદીના કાંઠાની હવા પસંદ આવવાથી, ત્યાં પોતાના નામથી એ શહેર વસાવેલું. મહેમદાવાદ આજે તો એક નાનું ગામ છે, પણ બાદશાહીના સમયમાં એની શોભા અનેરી હતી.મહમૂદ બેગડો ઇ.સ.૧૪૫૮ની ૨૫ મે, રવિવારના રોજ ગુજરાતનો સુલતાન બનેલ. તેનો પુત્ર શાહજાદો ખલીલખાં બીજા મુઝફ્ફરશાહ તરીકે પિતાના અવસાન બાદ ઇ.સ.૧૫૧૧ના નવેમ્બર માસમાં ગુજરાતનો સુલ્તાન બન્યો. તેના પછી તેનો પુત્ર સિકંદર, અને તેના બાદ બહાદુરશાહ સુલતાન થયા. બહાદુરશાહના અવસાન બાદ તેનો ભત્રીજો મહમૂદ ત્રીજાનું નામ ધારણ કરી બાળવયમાં જ ગાદીએ આવ્યો. મહમૂદ બેગડાએ મહમૂદાબાદ વસાવ્યું ખરું પણ એની ખરી આબાદી એના પ્રપૌત્ર સુલતાન મહમૂદ ત્રીજાના સમયમાં વધી.સુલતાન મહમૂદ ત્રીજો એ મોજીલો સુલતાન હતો. એણે બનાવેલ મહેમદાવાદ ખાતેનું બાદશાહી મૃગોપવન-આહુખાના એના રસ, ચારિત્ર્ય, શોખ અને સ્વભાવનો ઉત્તમ નમૂનો છે. ‘મિરાતે સિકંદરી’ અને ‘તબકાતે અકબરી’ નામના ઇતિહાસ ગ્રંથોમાં તેના લેખકોએ આ આહુખાનાનાં વર્ણન આપ્યાં છે.‘મિરાતે સિકંદરી’માં લેખક સિકંદર બિન મેગુએ લખ્યું છે કે, ‘સુલતાન મહમૂદ ત્રીજો એના ઉમરાવોની સત્તામાંથી જ્યારે છૂટો થઇ સ્વતંત્ર થયો ત્યારે એણે મોજમજામાં સમય ગાળવા માંડ્યો. અમદાવાદથી મહેમદાવાદ આવી ત્યાં મોટી ઇમારતો બાંધી મોટો બાગ બનાવ્યો. એનો વિસ્તાર લંબાઇમાં બે ફરસંગ (છ માઇલ) અને પહોળાઇ લશ્કર સહેલાઇથી લડી શકે એવડી ત્રણ માઇલ હતી. એનું નામ આહુખાના રાખ્યું. કોઇ કોઇ ગ્રંથ એને મેદાને અસ્પ તાખ્તન(ઘોડા દોડાવવાની જગ્યા) પણ કહે છે. આ મેદાનમાં અનેક ઝાડો રોપાવ્યાં, અને એને ચારે ખૂણે ચાર મોટી ઇમારતો બંધાવી. એણીની દિવાલો અને છતના ભાગ ઉપર સોનાનો ઢોળ ચઢાવેલો હતો. આ દરેક મહેલના દરવાજા આગળ એક રસ્તો બનાવેલો હતો, ને રસ્તાની બંને બાજુએ દુકાનો બનાવી હતી. દરેક દુકાન પર એક છોકરી બેસતી હતી, અને એમાં મોજશોખની બધી વસ્તુઓ, ખુશનુમા પીણાં, મધુર મેવા, સુગંધી ચીજો વગેરે મળતું. આ મકાનોની આસપાસ સુંદર બગીચા કર્યા હતા અને વહેતા ઝરા બનાવી એને લીલા રાખવામાં આવતા હતા. આ ઉપવનના ઝાડના થડને મખમલ તથા કીનખાબથી વીંટેલી રખાતી હતી. આવા સુશોભીત બાગમાં સુલતાન મૃગલોચની સ્ત્રીઓ સાથે ફરતો. આ ઉપવનને કોટ પણ હતો.’
વડોદરાના પ્રાચ્યવિદ્યા ભવનના વડા ડૉ.હરમાન ગટઝ્એ ગુજરાત સંશોધન મંડળ, મુંબઇના ત્રૈમાસિકમાં આ આહુખાનાની વિગતો વર્ણવી છે જ્યારે જાણીતા ઇતિહાસકાર રત્નમણિરાવ ભીમરાવ જોટેએ ‘કુમાર’ માસિકના નવેમ્બર, ૧૯૫૩ના અંકમાં ગુજરાતનું એક બાદશાહી મૃગોપવનઃ આહુખાના નામે લેખ લખેલ છે. આ બધાં વર્ણનો આપણને આ બાદશાહના રસનો પરિચય કરાવે છે. કેટલાકે મહેમદાવાદના આહુખાનાને ધારના આહુખાનાની નકલ પણ ગણાવી છે. આપણા ઇતિહાસની ઘણી પ્રસિધ્ધ વ્યક્તિઓએ આ આહુખાનાની મુલાકાત અને આખા હિંદમાં અજોડ સૌંદર્યધામ જોવાનો આનંદ માણેલો. એ આહુખાનાના વિશાળ મહેલમાં અમદાવાદથી સુરત જતાં અકબર બાદશાહે પણ ઇ.સ. ૧૫૭૩માં એક રાત ગાળેલી.
આ આહુખાના-ઉપવનમાં મૃગો લાવીને છુટા મૂક્યા હતા તેથી તે નામ પડ્યું હોય. તે સાથે એમાં મૃગલોની સ્ત્રીઓને લાવીને વસાવી હતી તેથી પણ તેનું નામ પડ્યું હોય. રાજધાની મહેમદાવાદ લાવ્યા બાદ સુલતા મહમૂદ ત્રીજો આ ઉપવનમાં ઉત્સવો યોજતો ને શિકારો કરતો. એમાં બનાવેલાં બજારોમાં દુકાનદાર તરીકે સ્ત્રીઓ બેસતી. એમાંથી અનેક મોજમજાની ચીજો એ અને એના મિત્રો ખરીદતા. આ વર્તનને લીધે સુલતાન સામે વિરોધ જાગતો ગયો. બુરહાન નામના એક હલકા માણસની સોબત સુલતાને કરેલી એનો પણ ખૂબ વિરોધ થયો. બુરહાને ધર્મ અને નીતિની મર્યાદા ખુલ્લી રીતે છોડીને ખરાબ મોજમાં પ્રવૃત્ત થયેલો સુલતાને જાતે જોયો ત્યારે એને સખ્ત સજા પણ કરી અને માફી પણ આપી. બીજી વખત એવો ગુનો જોઇ એને ફરી સજા ફરમાવી, પરંતુ એનો અસલ થતા પહેલાં એ જ આહુખાનાના મહેલમાં બુરહાને સુલતાન મહેમુદને કેફ આપી પછી મારી નાખ્યો. ઇ.સ.૧૫૫૪માં આ મૃગોપવન બાંધનાર મોજીલો સુલતાન એ જ ઉપવનના મહેલમાં અવસાન પામ્યો. એને ત્યાંથી લાવીને એના પ્રપિતામહ મહમૂદ બેગડા અને દાદા મુઝફ્ફર બીજાની કબરની બાજુમાં દફનાવવામાં આવ્યો.